Madera to iście perełka wśród Europejskich kierunków. Liczba atrakcji na miejscu jest nie do ogarnięcia. Wyspa nie jest jakoś specjalnie wielka, a mimo to potrzeba dużo czasu aby zobaczyć przynajmniej najciekawsze miejsca. Nam się to ledwo co udało w ciągu jednego tygodnia. Jeśli lubisz aktywność na powietrzu, niesamowite szlaki piesze w zielonym krajobrazie to Madera będzie dla Ciebie wymarzona. Miejscami powiewa tu nawet egzotyką.

Wyspa ma wszystko czego można zapragnąć – niesamowite miejsca dla aktywnych, przepiękne miasteczka, ocean, góry, widoki, bezbłędne jedzenie, przepyszne drinki i mili ludzie. Na domiar tego, jest tu relatywnie tanio. Nie bez powodu Madera wygrała w 2024 roku (kolejny raz z rzędu) pierwsze miejsce w plebiscycie World’s Leading Island Destination.

To, co znajdziesz poniżej to jest mój pomysł na 7-mio dniowy pobyt. Założenia są proste – codziennie atrakcje od rana do wieczora rozplanowane tak, aby w ciągu tego tygodnia zobaczyć najlepsze miejsca. Można śmiało powiedzieć, że to jest maksymalne zwiedzanie Madery.

Gdzie leży Madera i jak się dostać?

Niestety nie jest to blisko Polski. Wyspa znajduje się na Oceanie Atlantyckim, na zachód od Maroka – ale nieco wyżej niż Wyspy Kanaryjskie (około 500km na północ). Przez to umiejscowienie, nie jest to klimat śródziemnomorski. Madera jest częścią Portugalii (w przeciwieństwie do Kanarów), obowiązuje tu Euro, mówi się po Portugalsku i wjeżdża na dowód. Kształtem wyspa jest w miarę zwarta i niezbyt duża, co ułatwia zwiedzanie. Przejechanie całej Madery w poprzek (z jej krańców) zajmuje około godziny czasu.

W stolicy Funchal znajduje się lotnisko. Z Polski można bezpośrednio dolecieć, na przykład z Warszawy (Wizzair) – a taki lot trwa około 5 – 6 godzin. Lotnisko wydaje się normalne, ale jeśli ktoś choć trochę interesuje się awiacją to wie, że niestety lotnisko to dostało miano najbardziej niebezpiecznego w Europie (i nie tylko). To za sprawą kilku niefortunnych czynników – wokół jest albo ocean, albo góry w środku wyspy. Te ostatnie powodują niezbyt przyjemne wiatry boczne (tzw: crosswind), które nie pomagają przy lądowaniu – delikatnie mówiąc. Poza tym, z uwagi na brak dostatecznego terenu płaskiego, duża część pasa startowego jest sztucznie dobudowana na wielkich betonowych kolumnach. Jakby jeszcze było mało, to podejście od strony zachodniej jest zaplanowane z dość ostrym kątem skrętu samolotu bardzo blisko punktu lądowania.

Te kolumny pasa startowego można zobaczyć pod, jadąc drogą z Funchal na wschód (na przykład do Przylądka Św. Wawrzyńca). W rzeczywistości robią mega wrażenie.

Jak jest z pogodą?

Na Maderze ciepło jest cały rok – tak zwana „wyspa wiecznej wiosny” – podobnie jak Kanary. Na nieszczęście przychodzi tutaj mikroklimat – czyli w sytuacji kiedy wszędzie wokół nad oceanem nie ma ani chmurki i jest słonecznie, to wyspę pokrywa ogromna zawiesina, która potrafi tak siedzieć cały tydzień i nawet nie drgnie. Taką sytuacje mieliśmy w czerwcu, kiedy to wydawało by się, że powinno być super pięknie. No i wtedy trzeba się przygotować na to, że przy wybrzeżu jest słonecznie, prawie 30 stopni, a w głębi wyspy pada deszcz.

Obowiązkowe tutaj jest poranne sprawdzenie pogody w każdy dzień – konkretnie w którym miejscu co się dzieje. Tutaj to norma, że jedna część wyspy pokryje się chmurą, a druga będzie w 100% odkryta. Najgorzej wypada centralna część – górzysta. Trzeba posiłkować się kamerami online z danego miejsca (na przykład na tej stronie).

Przykład: tak to wygląda przy złej pogodzie – białe mleko nie pozwala dojrzeć widoków dalej jak kilkadziesiąt metrów. Jak już coś takiego przyjdzie to łatwo nie odpuszcza.

Gdzie nocować?

Najlepiej okolice Funchal – północna lub zachodnia część miasta (centrum niekoniecznie – Funchal jest dość duży i czasem zakorkowany). Z Funchal łatwo dojechać do większości atrakcji i szlaków – a te są mniej więcej w środku wyspy. Na pewno nie polecam noclegów na zachodnim krańcu wyspy – Porto Moniz lub Ponta do Pargo. To są fajne miejsca godne odwiedzenia, ale nie na nocowanka. Stąd jest po prostu za daleko do głównych atrakcji. Poza tym w Funchal jest ogromna liczba barów i restauracji do wyboru do koloru.

Jedzenie i picie

Jak na taką wyspę przystało, tutejsza kuchnia ma się czym poszczycić. Lista specyfików Madery jest pokaźna, nam nie wszystko udało się posmakować. Jedna rzecz wybija się ponad miarę – ryby i owoce morza!!!. Praktycznie nigdzie – do tej pory – nie mieliśmy okazji zjeść takiej ilości. I to wszystko w relatywnie taniej cenie – to jest całkowita odskocznia od Morza Śródziemnego, gdzie za te rarytasy byśmy musieli zapłacić nie wiadomo jakie pieniądze. Poza tym, wszystko tu jest zawsze świeże, wyłowione w ten sam dzień. Na Maderze nie ma czegoś takiego jak mrożone ryby.

Restauracja godna polecenia – Las Caraibas (TUTAJ). Lokacja może niezbyt łatwa, ale niestety właśnie tam jedliśmy najlepsze ryby ever. W szczególności okoń morski (ang. sea bass) to jest coś bez czego w żołądku nie wracajcie z Madery pod żadnym pozorem (pierwszy na zdjęciach poniżej).

Specjałem Madery jest ryba, która występuje tylko tutaj (..i jeszcze w Japonii) – pałasz czarny – wyławiany z głębin (nazwa lokalna: Espada). Poniżej dwa zdjęcia – jak wygląda pałasz przed obróbką oraz już na talerzu. Zazwyczaj go podają w sosie zrobionym z bananów oraz marakui. Nie dajcie się zwieść zdjęciom ani bananom – smak tego dania jest niepowtarzalny! My co prawda woleliśmy sea bassy, jednak pałaszowi nic nie można zarzucić – po prostu trzeba to spróbować. To nie jest też żaden drogi rarytas – podają go w prawie w każdej restauracji w normalnej cenie.

Dla nierybnych też się coś znajdzie. Tzw. Espetada to kolejny lokalny specjał. Jest to praktycznie stek wołowy – tylko, że zamiast usmażony i podany na talerzu, to nabijają go jak szaszłyk na patyk i już przygrzany podają zawieszając nad stołem. Zazwyczaj w środku patyka będzie Well done, a na krańcach Medium albo nawet Rare – ale to raczej nieintencjonalnie.

Popitka, który pasuje zarówno do ryb jak i mięsa – poncha! Jest to absolutnie jeden z najlepszych drinków alko jakie gdziekolwiek próbowaliśmy, zwłaszcza na upalne dni. Mix miodu i soków z różnych owoców oraz Aguardente – napój alkoholowy mało popularny w Polsce. Ponche serwują tu w różnych smakach – najlepiej sobie wypróbować wszystkie po kolei (ale to lepiej na sam koniec zwiedzania). Inny owoc powoduje, że Poncha ponchy nie równa. Nam chyba najlepiej podszedł tradycyjny – z sokiem pomarańczowym lub mandarynkowym oraz marakuja.

W Funchal (i nie tylko) jest od groma barów. Bardzo popularny i ceniony to Rei da Poncha (TUTAJ), gdzie faktycznie ten drink jest udoskonalony do perfekcji.

Jak się tu jeździ autem?

Portugalska, górzysta wyspa – czegoś można się spodziewać? Wbrew pozorem są tutaj prawie doskonałe warunki. Wszystkie drogi są bez skazy – nawet te w górach są pełni asfaltowe bez jakichkolwiek dziur. Jeździ się bardzo dobrze, a lokalni kierowcy nie utrudniają niczego. To zupełnie inne doświadczenie niż np. jazda po uliczkach Rzymu. Mówiąc krótko – nie ma się czego bać, jeździ się całkowicie normalnie i bezpiecznie – a już na pewno lepiej niż myślałem, że będzie. Napęd na 4 koła czy jakieś terenówki nie są potrzebne.

Na dużą zasługę wszechobecne tunele. Jeżdżąc po Maderze można się poczuć jak w jakimś szwajcarskim kurorcie – na wyspie jest wydrążonych ponad 150 tuneli. Od krótkich, po długie – kilku-kilometrowe. Dzięki tunelom, jazda po wyspie idzie super sprawnie. Oczywiście, wybierając się na różne szlaki, trzeba będzie ostatecznie dojechać lokalną drogą górską, nieraz serpentyną – ale te tutaj nie należą do jakichś bardzo uciążliwych ani mega długich.

Jeśli chodzi o trudniejsze aspekty jeżdżenia po Maderze to doliczyłem się dwóch. Pierwszy problem to częsta mgła – zwłaszcza w wyższych partiach. Widoczność bardzo szybko się zmienia, i wygląda to później tak:

Drugi problem – jeśli wam się przytrafi – to bardzo wąskie i strome dojazdy do domów i mieszkań – w mieście i poza nim. Lepiej mieć tu automat niż się męczyć z ręcznym co chwilę.

Ważna sprawa – google maps pokazując trasę z punktu A do B nie wie kto siedzi za kierownicą. Może się zdarzyć, że wybrana trasa to tzw. Acesso Local – czyli droga „tylko dla lokalsów”. To nie oznacza, że dostaniecie mandat, tylko to, że ta droga jest nieco trudniejsza niż normalna – możecie wtedy liczyć na stromy i wąski podjazd. Acesso Local jest zawsze oznaczone wielkim znakiem, który skutecznie straszy turystów, a ci chętnie zawracają. My raz spróbowaliśmy, i faktycznie – jest stromo 🙂

Pozostaje pytanie – czy na Maderze niezbędny jest samochód? Niestety odpowiedź brzmi – Tak. Co prawda w mieście jeszcze kursują autobusy i da się wszędzie dojechać, to jeśli planujecie porządny trekking w różnych krańcach wyspy – trzeba będzie tam dojechać swoim samochodem (w sensie – wypożyczonym).

Co zwiedzić na Maderze?

Po kolei co i jak znajdziecie niżej – w rozpisce na kolejne dni. Najważniejsza kwestia – Madera najbardziej nadaje się na odpoczynek czynny – zwłaszcza chodzenie (a mniej na plażowanie). Z czego słynie wyspa to przede wszystkim niesamowite szlaki piesze w najróżniejszej scenerii. Na tej oficjalnej stronie znajdziecie całą listę, wraz z bieżącymi informacjami o wyłączonych szlakach. Szlaki są oznaczone literami „PR” z numerkiem. Jest z czego wybierać – nawet pełne dwa tygodnie pobytu nie starczyło by na ich przejście. Szlaki Madery są absolutnie niesamowite. Najbardziej popularne są szlaki zbudowane wzdłuż kanałów irygacyjnych czyli tzw „lewady”, gdzie idziemy wzdłuż strumyka, który sobie płynie w betonowym korycie. Na Maderze jest około 200 takich kanałów. Wyglądają one mniej więcej tak:

Wybór tych lewad na wyspie jest ogromny – od krótkich (półtorej kilometra) aż po trasy mające więcej jak 20 kilometrów. Podczas tygodniowego pobytu staraliśmy się przejść możliwie najwięcej i te najciekawsze – choć to też jest kwestia gustu. Każda lewada jest nieco inna i każde serwuje inną scenerię. Oczywiście Madera to nie tylko lewady, ale też trasy górskie – centralną część wyspy zajmuje dość wysokie pasmo. Absolutnym MUST HAVE Madery to jest szlak PR1 – ze słynną drogą do nieba – który również opisałem w dalszej części.

Rozpiska dni

To teraz przechodzimy do konkretów! To co jest poniżej to po prostu bardzo optymalny plan na zobaczenie Madery, który:

• zahacza o najciekawsze i najbardziej popularne lewady
• jest różnorodny – odwiedzimy także stolicę wyspy Funchal oraz najsłynniejszy szlak górski PR1 (nie tylko lewadami człowiek żyje)
• ostatni dzień poświęcamy na odpoczynek
• jest możliwy do zrealizowania z dziećmi (pod warunkiem, że są obyte w trekkingu)

Oczywiście każde z tych miejsc wymaga swojego opisu, więc szczegóły są podlinkowane. I najważniejsze – to tylko luźna propozycja na kilka dni. Tutaj jest naprawdę dużo do oglądania i chodzenia. Dużo lokacji, które mieliśmy na swojej liście po prostu nie udało się zobaczyć w jeden tydzień.